Wszystko o ISBN

Dla wielu osób jest to zaskoczeniem – identyfikator ISBN jest dobrowolny. Jeśli tego nie chcemy, nasza książka nie musi należeć do systemu numeracji ISBN. Jednak musimy mieć na uwadze, że zwykle wymagają tego dystrybutorzy i sieci sprzedażowe. Poza tym w wielu bibliotecznych wyszukiwarkach, czy sklepach internetowych istnieje możliwość wyszukiwania właśnie po ISBN. Jeśli odnalezienie poszukiwanej książki po autorze lub tytule zawiodło, zawsze jest to dodatkowa informacja, po której można książkę znaleźć. Nadawanie numerów ISBN należy do dobrych obyczajów branży wydawniczej.
Poza tym należy rozważyć zalety nadawania numeru ISBN w przypadku, gdy autor książki zamierza kontynuować lub regularnie aktualizować publikację.

Biblioteka Narodowa podkreśla, że ISBN możemy nadać tylko “wydawnictwom zwartym”. Co to oznacza? Są to publikacje nieperiodyczne, zaplanowane jako całość wydawnicza, posiadające z góry zaplanowaną liczbę części, mogące ukazywać się jednocześnie lub niejednocześnie oraz które posiadają określony termin zakończenia i stanowią zamkniętą całość wydawniczą. Mówiąc prościej, numer ISBN możemy nadawać książkom – zarówno tym podzielonym na tomy, jak jednotomowym wydawanym w różnych formach (np. drukowanej książki, e-booka, audiobooka, arkusza mapy itp.). Warto pamiętać, że każde wydanie książki w innej formie – np. w miękkiej lub twardej oprawie, a także jako audiobook – musi być oznaczone odrębnym ISBN.

Nadanie numeru ISBN wiąże się z pewnym zobowiązaniem. Wydawca musi dostarczyć do określonych bibliotek nieodpłatne egzemplarze swojej książki. Ich liczba zależy od nakładu. Jeśli nakład wynosi do 100 egzemplarzy, jesteśmy zobowiązani dostarczyć 2 egzemplarze publikacji – po jednym do Biblioteki Narodowej w Warszawie i do Biblioteki Jagiellońskiej. Jeśli nakład jest większy, egzemplarzy obowiązkowych musimy przesłać aż 17. Po dwa do wyżej wymienionych bibliotek, a pozostałe 13 do innych uprawnionych do tego placówek. Listę wraz z adresami znajdziecie tutaj.

Jest to prostsze niż mogłoby się wydawać. Nie musimy stać w kolejkach w urzędzie ani tworzyć skomplikowanych pism. Wystarczy złożyć elektroniczne podanie. Rejestracji dokonuje się na stronie e-isbn.pl. Jest to intuicyjne, ale jeśli ktoś potrzebuje wsparcia, ma do dyspozycji wiele filmików instruktażowych, które pomagają poruszać się po witrynie.

Nadanie numeru ISBN jest bezpłatne. Jedyne koszty, które ponosimy, wiążą się z wysłaniem egzemplarzy obowiązkowych, o których wspominaliśmy wcześniej.

Jeśli chodzi o publikacje drukowane, kody umieszcza się zwykle w dwóch miejscach – na odwrocie strony tytułowej, czyli na stronie redakcyjnej i na czwartej stronie okładki (oraz na ewentualnej obwolucie). Na stronie redakcyjnej wystarczy podać sam numer, jednak na okładce powinien pojawić się kod kreskowy.

Nie musimy nadawać nowego numeru ISBN dla książki, gdy w grę wchodzi jedynie dodruk. Jeśli jednak w wydaniu pojawiają się znaczące zmiany w treści czy kompozycji (nie licząc oczywiście poprawek błędów drukarskich), wtedy publikacja powinna zostać oznaczona odrębnym numerem ISBN. Dotyczy to również zmiany formy, czyli np. rodzaju oprawy. Załóżmy, że nasza książka w oprawie broszurowej osiągnęła sukces, a my chcemy, by czytelnicy mogli cieszyć się nią również w oprawie twardej. Oprawa twarda będzie miała inny numer ISBN niż ta sama książka w miękkiej oprawie. Są one traktowane jak osobny produkt. W zasadzie tę samą treść możemy sprzedawać w 7 różnych formach, które wymagają odrębnych numerów ISBN. Są to książki w oprawie twardej, miękkiej, w wersji albumowej, audiobook na płycie CD-ROM, audiobook do przesłuchania online, a także e-booki w formacie pdf jak i epub. Warto więc zastanowić się, jakiej puli kodów będziemy potrzebować.

Jeśli numer ISBN uzyskaliśmy za pomocą strony e-ISBN.pl, to także tam możemy pobrać kod w wersji wektorowej. Jeżeli jednak numer został pozyskany w inny sposób, można wykorzystać darmowe internetowe generatory kodów kreskowych ISBN.

W 2019 roku na rynku poligraficznym zaszły spore zmiany w kwestii podatku VAT. Wcześniej książki, które posiadały kod ISBN były objęte 5% stawką VAT. Wobec pozostałych stosowano stawkę podstawową, czyli 23%. Od trzech lat stawka VAT dla książek nie jest powiązana z numerem ISBN. Wynosi ona 5%.