Wyklejki – typologia

Główną funkcją wyklejki jest połączenie wkładu (bloku książki) z okładką. Jeśli z całego tekstu macie zapamiętać tylko jedną rzecz, niech to będzie właśnie ta informacja. Wyklejka pełni również inne funkcje, ale ta konstrukcyjna (a raczej integrująca) jest kluczowa. Szczególną wagę powinniśmy więc przywiązać do wyboru materiału, z którego będzie ona wykonana. Z powodu naprężeń na które wyklejka jest narażona, powinna mieć ona możliwie dużą wytrzymałość. Zwykle jest to papier o gramaturze wyższej niż wkład książki.
Wyklejka jest niezwykle ważna również z powodów czysto estetycznych. Maskuje ona tekturę, która tworzy okładziny. Chroni też blok książki przed zabrudzeniem podczas procesów introligatorskich. Poza tym wyklejka jest pierwszą rzeczą jaką ujrzy czytelnik po otwarciu okładki, więc warto przyłożyć się do tego, żeby była estetyczna (ale o tym więcej mogliście poczytać tutaj).

Blok i okładka bez wyklejki:

Zaczniemy od najbardziej popularnego i wytrzymałego rodzaju wyklejki. Wyklejki przyklejane to dwie czterostronicowe składki. Są one przyklejone do wewnętrznej części okładzin oraz do bloku książki. Mówiąc najprościej jak się da – wyklejka przyklejana to dwa arkusze papieru, które po zgięciu w połowie będą miały taki sam wymiar jak strony bloku książki. Takie składki przyklejamy do drugiej i trzeciej strony okładki, oraz do wkładu książki. Jak więc można wywnioskować – jeśli decydujemy się na zadrukowaną wyklejkę, będzie ona zadrukowana tylko z jednej strony, a więc 4+0 (o tego typu oznaczeniach przeczytacie tutaj). Jednak nie cała pierwsza i ostatnia strona wkładu zostanie pokryta klejem. By trwale zespolić wkład z wyklejką (i okładką) wystarczy kilkumilimetrowy paseczek kleju wzdłuż grzbietu książki na pierwszej i ostatniej stronie bloku. Taki sposób łączenia bloku z okładką jest bardzo trwały i wytrzymały.

Dzięki schematowi widać również, że możliwe jest zadrukowanie wyklejki w konfiguracji 4+4. Oznacza to, że grafiki możemy umieścić nie tylko standardowo na 2. i 3. stronie wyklejki, ale również na stronie 4. tzn. tej, która bezpośrednio sąsiaduje z wkładem. Oczywiście pierwsza strona wyklejki oraz wąski pasek przy grzbiecie na 4. stronie pozostają niezadrukowane, ponieważ te części arkusza zostaną pokryte klejem i połączone odpowiednio z okładką i blokiem książki.

Wyklejka własna stosuje się ją do cieńszych wydawnictw np. 24- czy 32-stronicowych. Wyklejkę stanowią tu pierwsza i ostatnia karta bloku, które są przyklejane do wewnętrznych stron okładziny. Oznacza to, że pierwsza i ostatnia strona wkładu pozostaje niezadrukowana, ponieważ i tak przykleja się je do okładzin. Tym samym na drugiej i trzeciej stronie okładki czytelnik zobaczy odpowiednio drugą i przedostatnią stronę bloku. Brzmi skomplikowanie, jednak wszystko staje się o wiele prostsze, gdy spojrzymy na schemat.

Zwykle taki rodzaj wyklejki stosujemy na prośbę klienta. Rutynowo bez względu na grubość książki stosujemy wyklejkę przyklejaną. W cieńszych wydawnictwach wyklejka przyklejana jest czasem wręcz wymagana – dwie dodatkowe składki wyklejki dodają publikacji nieco objętości. Jest to bardziej przyjazne dla parku maszynowego. Jednak gdy klient wyraźnie sobie tego życzy i nie ma ku temu technicznych przeszkód, możemy zastosować wyklejkę własną.

Wyklejka nakładkowa jest bardzo specyficznym rodzajem wyklejki, stosowanym bardzo rzadko, lub do bardzo ograniczonego typu produktów. Wiąże się to z faktem, że sam rodzaj oprawy jest nietypowy – to taka hybryda oprawy zeszytowej z twardą okładką. Wyklejka okala jednoskładkowy wkład, jest nakładana jako ostatni arkusz w składce. Kartki wkładu oraz wyklejka są ze sobą połączone zszywkami. Pierwszą i ostatnią stronę wyklejki przykleja się do okładki za pomocą kleju. Tak jak już wspomnieliśmy – takie wyklejki nie są chlebem codziennym w naszej drukarni cyfrowej. Prezentujemy ją tutaj bardziej jako pokazanie możliwości niż popularne zastosowanie.

Czy znając te trzy rodzaje wyklejek możemy być pewni, że nic już nas w tej kwestii nie zaskoczy? Niezupełnie… Bywają takie dzieła sztuki poligraficznej, które nie śniły się introligatorom. Jednak znajomość tych trzech jest zupełnie wystarczająca, by nie czuć się w kwestii wyklejek zagubionym.