Korzyści z zastosowania uszlachetniania
Techniki uszlachetniania od wieków towarzyszą procesowi druku. Zmieniały się przez lata, były modyfikowane i udoskonalane, teraz przeżywają swoisty renesans. Jest to związane z rozwojem technologii i nowymi możliwościami, także w druku cyfrowym. Sposoby uszlachetniania druku, nie tylko poprawiają estetykę materiałów, ale też wzmacniają ich trwałość i powodują wzrost wartości marketingowej. Stosowane są w poligrafii powszechnie - szczególnie w produkcji opakowań, czy różnego rodzaju "drobnych" produktów papierowych takich jak wizytówki, ulotki, karty okolicznościowe, katalogi. W poniższym artykule skupimy się na rodzajach "upiększeń" stosowanych w produkcji książek.
Czym jest uszlachetnianie druku?
Zacznijmy od definicji. Uszlachetnianie druku to wszystkie procesy, których celem jest podniesienie atrakcyjności wizualnej danej publikacji. Polegają na nakładaniu na papier dodatkowych substancji lub wykonywanie specjalnych procesów po to, aby dany produkt był piękniejszy. Drugim zadaniem jest zwiększenie odporności danego podłoża na uszkodzenia mechaniczne lub wpływ warunków zewnętrznych – promieniowania UV lub wilgoci. Najczęściej „udoskonalaniu” podlegają okładki. Techniki wykańczania okładek nie tylko zwiększają trwałość surowca, z jakiego jest ona zrobiona oraz poprawiają jej ogólny wygląd, ale często wręcz uwypuklają jakość materiału, dodają mu elegancji i wyrafinowania.
W przypadku książek wykończenie druku może obejmować wspomniane już okładki, strony tytułowe, wyklejki, obwoluty, inserty, a także krawędzie bloku.
Najpopularniejsze metody uszlachetniania druku
Na rynku dostępnych jest wiele metod uszlachetniania druku. Można je dostosować do specyficznych potrzeb danej publikacji i jej charakteru. Oto kilka najczęściej stosowanych technik:
- laminowanie (czasami zwane foliowaniem) – polega na pokryciu powierzchni okładki folią ochronną, dostępną w wersji matowej, błyszczącej, soft touch lub tzw. antyscratch. Jest najpopularniejszym sposobem zabezpieczania i uatrakcyjniania okładki, często stanowiąc bazę do dalszych procesów.
- lakierowanie UV / lakierowanie wybiórcze – nanoszenie lakieru UV na wybrane fragmenty wydruku np. na tytuł, logo wydawnictwa lub niektóre elementy graficzne. Lakier użyty w procesie może być płaski (2D) lub wypukły (3D).
- suche tłoczenie – za pomocą specjalnych matryc tworzenie wypukłych lub wklęsłych wzorów na okładce, nadających strukturę i głębię.
- hotstamping (tłoczenie na gorąco) – metoda polegająca na nanoszeniu metalizowanej błyszczącej folii w wysokiej temperaturze na wybrane części okładki – dla podkreślenia detali projektu, uwypuklenia nazwiska autora lub tytułu publikacji.
- sztancowanie – to wycinanie w okładce fantazyjnych kształtów, co pozwala – w połączeniu z przemyślanym projektem graficznym obejmującym także stronę przedtytułową lub wyklejkę – na uzyskanie oryginalnych efektów przestrzennych.
- barwienie i zadruk krawędzi – zabiegi cieszące się w ostatnim czasie bardzo dużą popularnością. Skutecznie pomagają wyróżnić publikację na tle konkurencji. Polegają na zabarwieniu na dowolny kolor / nałożeniu metalizowanej folii na boki książki lub na zadruku tychże boków w dowolny wzór.
Czy warto uszlachetnić druk?
Wiele osób zastanawia się, czy warto inwestować w uszlachetnienie druku. Wg nas na to pytanie jest tylko jedna odpowiedź. Tak, szczególnie jeśli zależy nam na wyróżnieniu naszego produktu na rynku, zwiększeniu jego wartości wizualnej i trwałości. Przemyślane wykończenia druku mogą znacząco pozytywnie wpłynąć na odbiór książki przez czytelników i uczynić ją bardziej atrakcyjną. Pozwolą na to, że zostanie zauważona na księgarskiej półce, przyjemniejsze będzie obcowanie z nią na etapie czytania, a w przypadku podejmowania decyzji zakupowych – zostanie wybrana, bo przecież „kupujemy oczami”.
Poprawa estetyki i profesjonalnego wyglądu
Uszlachetnienie druku nadaje książkom elegancki, wysokiej jakości wygląd. Oczywiście, warunkiem jest tu przemyślany projekt graficzny, który zagwarantuje umiar w doborze środków „upiększających” (zdarza się, że za duża liczba różnych technik powoduje chaos na okładce i skutek odwrotny od oczekiwanego). Dzięki takim zabiegom jak lakierowanie punktowe czy hot-stamping, okładka nabiera wyjątkowego charakteru, a czytelnik postrzega ją jako prestiżową i profesjonalną. Jest to szczególnie istotne w przypadku limitowanych wydań kolekcjonerskich, reprintów, czy specjalistycznych albumów – wyrafinowane zdobienia okładki zwiększają zaufanie do publikacji sytuując ją w kategorii „premium”.
Zwiększenie trwałości i odporności na uszkodzenia
Tak jak już wspominaliśmy, niektóre techniki zdobnicze, takie jak laminowanie (szczególnie folią matową lub folią soft-touch), nie tylko poprawiają wygląd, ale też chronią wydruk przed uszkodzeniami mechanicznymi, zarysowaniami, zabrudzeniami i wilgocią. Jest to kluczowe zwłaszcza dla książek, które mają być intensywnie użytkowane – np. podręczników. Dzięki temu książka dłużej zachowuje estetyczny wygląd, a jej okładka jest bardziej odporna na ścieranie.
Wzmacnianie przekazu marketingowego
Dla autorów i wydawców książek uszlachetnienie druku to doskonały sposób na wzmocnienie przekazu marketingowego. Efekty wizualne, takie jak złocenia, lakier punktowy czy tłoczenia, przyciągają wzrok i sprawiają, że książka wyróżnia się na półce w księgarni. Odpowiednio uszlachetnione okładki czy zadrukowane krawędzie bloku książki, podkreślają wysoka jakość wydawnictwa, mogąc zwiększyć zainteresowanie nią i wpłynąć na decyzję zakupową czytelnika.
Personalizacja i indywidualizacja projektów
Techniki uszlachetniania druku mogą być także jednym ze sposobów na personalizację nakładu. I tak np. możemy część egzemplarzy poddać hotstampingowi jednym kolorem folii metalizowanej, część innym. W wydaniu limitowanym można wprowadzić unikalne, spersonalizowane elementy, zaś nakład główny może być ich pozbawiony. Dzięki takim zabiegom można stworzyć wydania wyjątkowe, dostosowane do oczekiwań autora lub wydawnictwa i skierowane do np. wybranej, wąskiej grupy czytelników – recenzentów, blogerów książkowych, uczestników sprzedaży przedpremierowej.
Ekologiczne rozwiązania w uszlachetnianiu druku
Coraz więcej drukarni dąży do minimalizowania wpływu na środowisko i oferując ekologiczne techniki druku i uszlachetniania. Wybór materiałów przyjaznych środowisku, takich jak biodegradowalne folie do laminowania czy stosowanie technik cyfrowych pozwalających na nakładanie folii metalizowanych lub lakierów bez użycia dodatkowej chemii lub specjalnie produkowanych metalowych matryc pozwala tworzyć uszlachetnione wydruki zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Ekologiczne uszlachetnienia druku są coraz bardziej doceniane przez klientów, szczególnie tych, którzy zwracają uwagę na zrównoważone podejście do produkcji.
Jak wybrać odpowiednią technikę uszlachetniania druku?
Wybór techniki uszlachetniania druku zależy od charakteru projektu oraz oczekiwań estetycznych i funkcjonalnych. Przed dokonaniem wyboru warto zadać sobie kilka pytań:
- Jakim rodzajem publikacji jest moja książka? (naukowa, elegancki album, planner, beletrystyka etc.)
- Czy książka będzie intensywnie użytkowana?
- Jaki efekt wizualny chcemy osiągnąć?
- Czy zależy nam na eleganckim wyglądzie, czy na większej trwałości?
- Czy planujemy zastosować ekologiczne rozwiązania?
Dobrze jest także skonsultować się z drukarnią, która doradzi w wyborze odpowiedniej metody najlepiej pasującej do potrzeb projektu. Każda technika ma swoje unikalne zalety i warto wybrać taką, która w pełni podkreśli wyjątkowy charakter wydania.
„Upiększanie” druku to doskonały sposób na podkreślenie jakości i charakteru każdej książki. Dzięki różnorodnym technikom uszlachetniania można zwiększyć walory estetyczne książki, jej trwałość oraz atrakcyjność. Zarówno dla autorów, którzy stawiają na self-publishing, jak i wydawnictw, które chcą wyróżnić swoje publikacje, uszlachetnienie druku to inwestycja, która przynosi wiele korzyści. Zastosowanie odpowiednich technik nie tylko dodaje prestiżu, ale również pomaga budować silny przekaz marketingowy. Pamiętajmy też o możliwościach ekologicznych – wybór zrównoważonych metod pozwala dbać o środowisko bez rezygnacji z jakości druku.